Εγκλωβισμένοι στις μνήμες τους οι Χιλιανοί μεταλλωρύχοι

Εφημερίδα ''Καθημερινή'' 13/10/2011



ΧΙΛΗ. Ο Τζίμι Σάντσεζ, όπως οι περισσότεροι από τους 33 συναδέλφους του που παρέμειναν εγκλωβισμένοι επί 69 ημέρες στο ορυχείο της Χιλής, είναι σήμερα άνεργος. Η διάσωσή τους προκάλεσε ενθουσιασμό σε όλο τον κόσμο. Μετά τη δεύτερη γέννησή τους, οι γενναίοι μεταλλωρύχοι, ταξίδεψαν σε όλο τον κόσμο, επισκέφθηκαν τα ελληνικά νησιά, τη Βρετανία, το Ισραήλ, το Λος Αντζελες, έκαναν βόλτες και διασκέδασαν στην Ντίσνεϊ Γουόρλντ με έξοδα πληρωμένα από ανθρώπους που συγκινήθηκαν από την ιστορία τους.

Σήμερα, που οι προβολείς έχουν σβήσει, ο Τζίμι παίρνει δύο φορές τον μήνα το λεωφορείο και ταξιδεύει 11 ώρες ώς το Σαντιάγο, προκειμένου να επισκεφθεί τον ψυχίατρό του. «Οι περισσότεροι ταλαιπωρούμαστε από τα ίδια ψυχολογικά προβλήματα. Φοβόμασταν ότι δεν θα ξαναδούμε τις οικογένειές μας, πιστεύαμε ότι θα πεθάνουμε. Είναι αδύνατο να σβήσουμε αυτές τις μνήμες», λέει.

Ενα χρόνο μετά τη θεαματική διάσωσή τους, που μεταδόθηκε live από τις τηλεοράσεις όλου του κόσμου, όταν τα φώτα της δημοσιότητας έσβησαν και οι προσφορές για ταξίδια και δουλειά μειώθηκαν, οι περισσότεροι μεταλλωρύχοι δηλώνουν πως είναι άνεργοι και ακόμη πιο φτωχοί από ό,τι ήταν πριν από την περιπέτεια τους. Ελάχιστοι έχουν σταθερή απασχόληση. Τέσσερις επέστρεψαν στα ορυχεία ενώ δύο προσπαθούν να ζήσουν πουλώντας φρούτα και λαχανικά. «Μας έκαναν να αισθανόμαστε σαν ήρωες και τώρα πουλάμε φιστίκια. Δεν είναι ειρωνεία;» αναρωτιέται ο Εντισον Πένια, ένας ανθρακωρύχος που νοσηλεύεται σε ψυχιατρική κλινική.

Για τον Πένια, που ξεχώρισε από τους συναδέλφους του, εξαιτίας της αγάπης του για τον Ελβις Πρίσλεϊ και το τρέξιμο, η προσωρινή δόξα είχε πολύ σκληρό τίμημα, καθώς τον οδήγησε στα ναρκωτικά και το αλκοόλ. Βέβαια, σήμερα οι διασωθέντες εναποθέτουν την οικονομική τους σωτηρία στην ταινία που ετοιμάζει το Χόλιγουντ για την περιπέτειά τους. Παραμένει, ωστόσο, αβέβαιο αν θα γυριστεί ποτέ.

«Εχουν ακριβώς τα ίδια συμπτώματα με τους στρατιώτες που γύρισαν από το Βιετνάμ», υποστηρίζει ο Ροντρίγκο Γκίλιμπραντ, ο ψυχίατρος που επιφορτίστηκε με τη θεραπεία των εννέα ανδρών. «Eμφανίζουν συμπτώματα μετα-τραυματικού άγχους», λέει.

Αμέσως μετά τη διάσωσή τους οι μεταλλωρύχοι έγιναν αποδέκτες της αγάπης του κόσμου, που σε πολλές περιπτώσεις εκφράστηκε με υλικά αγαθά. Σήμερα τα πράγματα είναι πολύ δύσκολα. Πολλοί εργοδότες αρνούνται να τους προσλάβουν, φοβούμενοι μήπως έχουν ψυχικά προβλήματα εξαιτίας του εφιάλτη που έζησαν. Από την άλλη, κάποιοι υποστηρίζουν ότι οι άνδρες αυτοί επαναπαύτηκαν στις δάφνες τους και τα δώρα που έλαβαν και δεν προσπάθησαν να βρουν δουλειά.

Ο ιδιοκτήτης ορυχείων Λεονάρντο Φάρκας έδωσε σε καθέναν από 15.000 δολάρια, ενώ σε δύο εργάτες που επρόκειτο να παντρευτούν χάρισε από ένα σπίτι. «Εκμεταλλεύτηκαν την αγάπη που έδειξα. Κανείς τους δεν απάντησε θετικά στις προτάσεις δουλειάς που τους έκανα. Αντιθέτως οι απαιτήσεις τους σε χρήμα διαρκώς μεγάλωναν», υποστηρίζει σήμερα ο Φάρκας. Βέβαια, πολλοί στη Χιλή κατηγορούν την κυβέρνηση ότι με τις συντάξεις των 500 δολαρίων που έδωσε σε κάποιους ανθρακωρύχους, δεν κάλυψε καμιά τους ανάγκη.

Η απροσδόκητη δόξα

Σήμερα, οι τοπικές αρχές θα εγκαινιάσουν μνημείο ύψους 39 μέτρων για τη διάσωση, που κατασκευάστηκε από κάποιο κινεζικό ίδρυμα. «Στο εξωτερικό μάς αναγνωρίζουν περισσότερο. Εδώ μας έχουν εγκαταλείψει», παραπονείται ο κ. Πένια, που έγινε «διάσημος» μετά τον απεγκλωβισμό του: επισκέφθηκε τις ΗΠΑ όπου εμφανίστηκε σε διάφορες τηλεοπτικές εκπομπές και έτρεξε και στον μαραθώνιο της Νέας Υόρκης. Ομως η απροσδόκητη «δόξα» τον οδήγησε στα ναρκωτικά και το αλκοόλ. Σήμερα νοσηλεύεται δωρεάν σε κλινική απεξάρτησης.

Η αλήθεια είναι ότι αν και αυτοί οι άνθρωποι πέρασαν μαζί 69 ημέρες εγκλωβισμένοι στα σωθικά της Γης, σήμερα έχουν επιλέξει διαφορετικούς δρόμους. Κάποιοι προσπαθούν να κάνουν σταθερά βήματα προς τα εμπρός. Ο Πάμπλο Ρόχας είναι πλέον συνέταιρος σε μια μικρή εταιρεία εξορύξεων. Ο Πέντρο Κορτέζ θέλει να σπουδάσει πληροφορική και ονειρεύεται ένα καλύτερο μέλλον· ένας Χιλιανός που ζει στην Ελβετία έμαθε για το όνειρό του να σπουδάσει.

Ετσι τον μήνα που πέρασε τον επισκέφθηκε και πλήρωσε το 70% των διδάκτρων της φετινής χρονιάς. Δεσμεύθηκε, μάλιστα, ότι θα τον βοηθήσει και του χρόνου. Σε ένδειξη ευγνωμοσύνης, ο Κορτέζ του χάρισε την τελευταία χιλιανή σημαία που είχε με τις υπογραφές όλων των μεταλλωρύχων. «Πρέπει να βοηθήσω την οικογένειά μου να προχωρήσει. Αυτοί πάλεψαν για εμένα επί 70 ημέρες. Ηλθε η ώρα να πολεμήσω εγώ γι’ αυτούς».