Συνταγές για την κρίση: Ζώντας χωρίς χρήματα

Εφημερίδα ''Αυγή'' 5/10/11


Μια ζωή χωρίς χρήματα; Αν πριν από το ξέσπασμα της κρίσης μια τέτοια πρόταση θα ακουγόταν από «τρελή» μέχρι αδύνατη, σήμερα ίσως φανεί λίγο περισσότερο πραγματοποιήσιμη... Άλλωστε η οικονομική κρίση και, κυρίως, η ανάλγητη πολιτική λιτότητας πυροδότησαν, ακόμη και στη φτωχή σε κοινωνικούς πειραματισμούς Ελλάδα, αρκετές μορφές «οικονομικών» σχέσεων που βασίζονται σε ανταλλαγές, την προσφορά εργασίας αντί για πληρωμές, τη συντροφικότητα και την αλληλεγγύη, όπως π.χ. στον Βόλο, όπου τα μέλη του Δικτύου Ανταλλαγής Μαγνησίας «έκοψαν» δικό τους «νόμισμα», την Τοπική Εναλλακτική Μονάδα!

Αν το «αδύνατο» σήμερα μπορεί να φαίνεται ρεαλιστικό, αυτό οφείλεται στις πρωτοβουλίες ανθρώπων που επέλεξαν να ζήσουν την «ουτοπία» στην καθημερινότητά τους δημιουργώντας με τον τρόπο αυτό εναλλακτικές μορφές και δομές που αμφισβητούν έμπρακτα την παντοδυναμία των εμπορευματικών σχέσεων.

Η Χαϊντεμαρί Σβέρμερ, μια εβδομηντάχρονη σήμερα δασκάλα και ψυχοθεραπεύτρια από τη Γερμανία, δεν περίμενε το ξέσπασμα της κρίσης για να δοκιμάσει να αποδείξει ότι ένας άλλος τρόπος ζωής είναι εφικτός. Εδώ και δεκαπέντε χρόνια απαλλάχτηκε από την περιουσία της, κράτησε τα απολύτως απαραίτητα και σταμάτησε να χρησιμοποιεί χρήματα! Δύο χρόνια νωρίτερα είχε ιδρύσει στο Ντόρτμουντ ένα κέντρο μη εγχρήματων ανταλλαγών, που ονόμασε Gib und Nimm, δηλαδή «Δώσε και πάρε»...

Σήμερα η Χαϊντεμαρί ταξιδεύει διαρκώς δίνοντας συνεντεύξεις, συναντώντας διαρκώς ανθρώπους και εμπνέοντας τη δημιουργία ομάδων πρωτοβουλίας που συμμερίζονται την πρότασή της για μια ζωή απαλλαγμένη από τη λογική του χρήματος.

Χωρίς να ανησυχεί για το μέλλον, ούτε καν για το πού θα κοιμηθεί την επόμενη νύχτα, με ένα σακίδιο με όλα της τα υπάρχοντα στον ώμο, δίνει διαλέξεις και παραμένει ανοιχτή σε ό,τι «τέξεται η επιούσα». Αν και, όπως εξομολογείται, η εμπειρία της αυτή την κάνει να αισθάνεται και πάλι νέα, έχει φροντίσει και για τα έξοδα της κηδείας της σε περίπτωση θανάτου: συμφώνησε με έναν ανοιχτόμυαλο κληρικό να τα καλύψει σε αντάλλαγμα των συμβουλευτικών της υπηρεσιών προς τους πενθούντες της ενορίας του...

Την εμπειρία της Χ. Σβέρμερ, που συχνά έχει συγκεντρώσει το ενδιαφέρον των μίντια, παρακολουθεί η βραβευμένη Νορβηγίδα σκηνοθέτις Line Halvorsen στο ντοκιμαντέρ της Ζώντας χωρίς χρήματα (Living Without Money, Νορβηγία, 2010, 52'), που προβάλλεται την Τετάρτη 5 Οκτωβρίου, στις 8.00 μ.μ., στο Γαλλικό Ινστιτούτο της Αθήνας, στο πλαίσιο του κύκλου προβολών CineDoc, το πρώτο μέρος του οποίου έχει τίτλο «7 τρόποι να αντιμετωπίσεις την κρίση».

Η κάμερα της Line Halvorsen ακολουθεί την Χ. Σβέρμερ στην καθημερινότητά της καταγράφοντας τον τρόπο με τον οποίο αντεπεξέρχεται στις προκλήσεις μιας ζωής χωρίς χρήμα: από την εύρεση στέγης και τροφής μέχρι τις καθημερινές μεταφορές. Παράλληλα η ίδια εξηγεί τη φιλοσοφία ζωής που την οδήγησε στις επιλογές της, αλλά και τις αντιδράσεις των ανθρώπων στην πρότασή της, από εκείνους που τη θεωρούν «παλαβή» ή «παράσιτο» μέχρι όσους πιστεύουν πως είναι μια «οραματίστρια» που αποτελεί πηγή έμπνευσης γι’ αυτούς.

Μέσα από την ταινία η σκηνοθέτις επιχειρεί να καταδείξει την επίδραση του χρήματος όχι μονάχα στον τρόπο ζωής και σκέψης των ανθρώπων αλλά και στην υγεία και στο περιβάλλον μέσω της υπερκατανάλωσης.

Η Line Halvorsen έχει σκηνοθετήσει περισσότερα από 20 ντοκιμαντέρ, τα περισσότερα από τα οποία επικεντρώνονται στα ανθρώπινα δικαιώματα, ενώ από το 2002 έως το 2004 έζησε στη Βηθλεέμ, στην κατεχόμενη Δυτική Όχθη, όπου γύρισε το βραβευμένο φιλμ A Stone’s Throw Away, ενώ το 2007 γύρισε το επίσης βραβευμένο USA vs Al-Arian, ένα ντοκιμαντέρ για τον καθηγητή του Πανεπιστημίου της Νότιας Φλόριντα Sami Amin Al-Arian, που καταδικάστηκε στις ΗΠΑ για συμμετοχή στην παλαιστινιακή οργάνωση Ισλαμική Τζιχάντ.









ΠΛΑΙΣΙΟ

CineDoc: Επτά τρόποι να αντιμετωπίσεις την κρίση

5.10, 20.00: Ζώντας χωρίς χρήματα (Living without money), Line Halvorsen (2010)

12.10, 20.30: Το Κλαμπ Γέλιου της Ινδίας (The Laughing Club of India), Mira Nair (2001)

2.11, 19.00: Πεταμένο φαγητό (Taste the Waste), Valentin Thurn (2011). 21.00: Πρώτη ύλη (Raw Material), Χρήστος Καρακέπελης (2010)

9.11, 20.00: Vivienne Westwood - Do it Yourself, Letmiya Sztailyd (2010)

30.11, 19.00: Άντρες που κολυμπάνε (Men Who Swim), Dylan Williams (2010)

7.12, 20.00: El Bulli - Cooking in Progress, Gereon Wetzel (2010)

4.12: Γλυκά Ανατολής (Oriental Sweetness), Άγγελος Αμπάζογλου (2011)