Ο στρατηγός άνεμος ξαναχτυπά;

Του Κώστα Ζαχαριάδη


Είναι πολύ δύσκολό να ξεχάσουμε την ατάκα του Βύρωνα Πολύδωρα εκείνο το φριχτό καλοκαίρι που τεράστιες δασικές εκτάσεις έγιναν στάχτη με ανυπολόγιστο περιβαλλοντικό, οικονομικό και κοινωνικό κόστος. Μπορεί το φετινό καλοκαίρι από άποψη εξελίξεων και πολιτικής επικαιρότητας να μοιάζει με βαρύ χειμώνα όμως το ζήτημα των δασικών πυρκαγιών και της προστασίας του φυσικού πλούτου είναι παρόν. Μέσα σε συνθήκες κρίσης η προστασία των περιβαλλοντικών πόρων και αγαθών μοιάζει με επιτακτική ανάγκη.
Υπάρχουν δύο δεδομένα στο δασικό οικοσύστημα της χώρα μας που ευνοούν την εμφάνιση των δασικών πυρκαγιών. Αφενός η πυρόφιλη βλάστηση, αφετέρου οι άνεμοι και οι υψηλές θερμοκρασίες.

Το μέγεθος των καταστροφών εξαρτάται μεταξύ άλλων και από τις εφαρμοζόμενες πολιτικές στη δασοπροστασία όπου η πρόληψη πρέπει να έχει κυρίαρχη θέση. Πρόληψη δεν είναι μόνο τα διαχειριστικού χαρακτήρα μέτρα, αλλά κυρίως τα νομικού χαρακτήρα μέτρα που οφείλουν να ορίζουν το νομοθετικό πλαίσιο προστασίας των δασών και η εφαρμογή των νόμων να μην αφήνει περιθώρια για παρερμηνείες και να μην κλείνει το μάτι στους καταπατητές.
Για άλλη μια χρονιά ο κρατικός μηχανισμός δεν είναι ακόμη έτοιμος να ανταποκριθεί στις ανάγκες προστασίας πυρόσβεσης. Ελλείψεις στα εναέρια μέσα πυρόσβεσης, στη συντήρηση των πυροσβεστικών οχημάτων και του εξοπλισμού γενικότερα, η διαχρονική υποστελέχωση του Πυροσβεστικού Σώματος, η μη αξιοποίηση του εθελοντικού δυναμικού, η υποβάθμιση του ρόλου της τοπικής αυτοδιοίκησης στην προστασία των αστικών δασών συνθέτουν ένα ζοφερό σκηνικό και φαίνονται να είναι οι κακοί οιωνοί για το φετινό καλοκαίρι.
Ο Γ. Παπακωνσταντίνου ήδη με την ανάληψη του ΥΠΕΚΑ φέρνει ευνοϊκά μέτρα νομιμοποίησης των αυθαιρέτων και με διαβεβαιώσεις για γρήγορη ανάπτυξη χωρίς «περιβαλλοντικά εμπόδια» (fasttrack) μάλλον συγκαταλέγεται στους εχθρούς παρά στους φίλους του δάσους. Η δήλωση «τι θέλουμε να είναι δάσος» κάθε άλλο παρά τυχαία ήταν.
Η κυβέρνηση που μιλούσε προεκλογικά για «πράσινη ανάπτυξη», τώρα φαίνεται να ενδιαφέρεται απλώς να καλύψει τις μαύρες τρύπες της οικονομίας. Υπάρχει κόκκινη γραμμή στην περιβαλλοντική υποβάθμιση που για δεκαετίες συντελείται στην χώρα μας; Έχει κοστολογήσει κανείς τις περιβαλλοντικές συνέπειες της πολιτικής που ακλουθεί η κυβέρνηση στο περιβάλλον έχουν άραγε υπολογιστεί το ρίσκο αυτών των επιλογών με δεδομένη την κλιματική αλλαγή;

Δεν πρέπει να έχουμε αυταπάτες… Τα τελευταία χρόνια κρίθηκε μια καταστροφική δασική πολιτική, που έβλεπε τα δάση ως οικόπεδα και όχι ως μια φυσική κληρονομιά, που χρήζει προστασίας. Κρίθηκε και απέτυχε ένα προβληματικό μοντέλο δασοπυρόσβεσης που στηρίζεται μόνο σε εναέρια μέσα, δεν έχει επιστημονική βάση, δεν έχει σχέδια αντιμετώπισης των κινδύνων, δεν αξιοποιεί τη Δασική υπηρεσία, δεν χρησιμοποιεί χάρτες. Κρίθηκε και απέτυχε παταγωδώς, ένας μηχανισμός αντιμετώπισης έκτακτων αναγκών.

Για να προστατεύσουμε τα δάση απαιτείται

 Ενιαίος Φορέας Δασοπροστασίας
 Θεσμοθέτηση συγκεκριμένων ρυθμίσεων για τις καμένες περιοχές οι οποίες πρέπει όχι μόνο άμεσα να ανακηρύσσονται όλες αναδασωτέες αλλά και να προστατεύονται αυστηρά για να καταστεί εφικτή η αναγέννηση τους.
 Ενίσχυση και προώθηση του εθελοντισμού με ταυτόχρονη περιβαλλοντική στροφή του εκπαιδευτικού συστήματος
 Κατάργηση και απόσυρση των δασοκτόνων νόμων και ρυθμίσεων.
 Σαφής οριοθέτηση και απόλυτη προστασία του δασικού χαρακτήρα εδαφών.
 Κατάργηση των οικοδομικών συνεταιρισμών και της εκτός σχεδίου δόμησης.

Οι παραπάνω προτάσεις δεν αποτελούν σε καμία περίπτωση ανέφικτες και μη εφαρμόσιμες εξαγγελίες αλλά την κοινή λογική και το καταστάλαγμα από την ευρωπαϊκή και την διεθνή εμπειρία για την προστασία των οικοσυστημάτων και ιδιαίτερα των πυροφίλων.