Ο "όχλος λαός" και η χαμένη μεσότητα‏

Ο «όχλος λαός» και η χαμένη μεσότητα

Του Παντελη Mπουκαλα

Πότε λοιπόν το ανθρώπινο πλήθος είναι «λαός» και πότε «όχλος»; Και από τι εξαρτάται το πρόσημο που θα του αποδώσουμε; Δεν είναι βέβαια λεξικογραφικό το πρόβλημα, ένα υποκεφάλαιο της πολιτικής γραμματικής είναι. Και αν κρίνει κανείς από την κομματική μας παράδοση, ο λαός, δηλαδή το επαινετέο πλήθος, είναι το κοινωνικό πλάσμα που, συμμορφωμένο στις φαντασιώσεις μας, δρα όπως ακριβώς θα θέλαμε εμείς: συντεταγμένα, ήπια, απολύτως ορθολογικά, χωρίς εσωτερικές διαφοροποιήσεις, «ενωμένος» έτσι όπως μόνο στις εξιδανικευτικές αφηγήσεις υπάρχει.

Οταν αυτά λείπουν, όταν το πλήθος δρα πολύμορφα και εκφράζεται πολυφωνικά, όντας εκ γενετής ανάκατο και μεικτό, με τους αριστερούς, τους δεξιούς, τους τεταραγμένους Πασοκτζήδες, τους πολιτικά έμπειρους και τους νεοπροσήλυτους, τους αθώους, αλλά και τους ιδιοτελείς και κάπηλους· όταν δεν υπακούει στα σχήματά μας, όταν φέρεται παρορμητικά, με το ένστικτό του (όσο υπάρχει άθικτο ένστικτο στις φενακιστικές κοινωνίες μας) και όχι με τακτ, σαν να μετέχει σε χοροεσπερίδα, τότε ο υμνητέος λαός εκπίπτει σε καταδικαστέο όχλο.

Στις παρελάσεις για την 28η Οκτωβρίου ο «όχλος λαός» αναζήτησε τρόπο διαμαρτυρίας σε όλη την Ελλάδα. Και ο τρόπος αυτός δεν ήταν ίδιος παντού. Δεν θα μπορούσε να είναι ίδιος. Φυσικά και υπάρχουν κοινά προβλήματα και αγωνίες. Ο καθένας όμως έρχεται από τη δική του διαδρομή, τη δική του περιοχή του κοινωνικού και ιδεολογικού φάσματος, με την προσωπική του πολιτική αγωγή. Και οι στόχοι της διαμαρτυρίας διαφέρουν και το ύφος της. Και πάντως, ο ένας και μοναδικός «οργανωτής» υπάρχει μόνο στα αστυνομικά σενάρια με τα οποία το ΠΑΣΟΚ υποκαθιστά την ανάγνωση της πολύπλοκης πραγματικότητας. Εκτός και δεχτούμε ότι η 15η συνιστώσα του ΣΥΡΙΖΑ είναι οι οπαδοί του Ηρακλή και η 16η οι του Ολυμπιακού Βόλου.

Οσο η μεσότητα θα μας προκαλεί αλλεργία, θα εκκρεμούμε ανάμεσα στα δύο άκρα που ορίζουν ο απόλυτος έπαινος και η απόλυτη καταδίκη. Και όσο θα υποθέτουμε έναν λαό πλασμένο από ιδανικές μονάδες και όχι από σάρκα ανθρώπινη γεμάτη από το αίμα της Ιστορίας, δηλαδή από ανάγκες, επιθυμίες και διαφορές, η κρίση μας θα γλιστράει πανεύκολα από τον ύμνο στο ανάθεμα.