ΤΟΥ ΚΩΣΤΑ ΖΑΧΑΡΙΑΔΗ*
Η κατάσταση για την περιβαλλοντική ισορροπία και βιωσιμότητα είναι τόσο κρίσιμη που κάθε μέρα θα έπρεπε να είναι «Παγκόσμια Ημέρα Περιβάλλοντος» και όχι μόνον αύριο, Κυριακή 5 Ιουνίου.
Πράσινη ανάπτυξη, ένα πουκάμισο αδειανό
Στην Ελλάδα, ιδίως μετά τις καταστροφικές πυρκαγιές του 2007, η «πράσινη ανάπτυξη» έγινε της μόδας, έγινε σλόγκαν και διαφημιστικό σποτ, αλλά ουδέποτε απέκτησε περιεχόμενο, ουδέποτε υλοποιήθηκε, τουλάχιστον στον βαθμό που οι καιροί απαιτούν.
Η «πράσινη ανάπτυξη» έχει κακοποιηθεί από ανθρώπους άσχετους με την περιβαλλοντική πολιτική. Τη χρησιμοποιούν αυτοί που θήτευσαν επί δεκαετίες σε θώκους δημάρχων, νομαρχών, βουλευτών, υπουργών και πρωθυπουργών και κατάντησαν τις πόλεις μας να έχουν το λιγότερο πράσινο στην Ευρώπη, τη χειρότερη ατμοσφαιρική ρύπανση, το μεγαλύτερο κυκλοφοριακό κομφούζιο, την πιο άναρχη δόμηση. Μιλούν για πράσινη ανάπτυξη αυτοί που ρήμαξαν την ύπαιθρο και διέλυσαν την αγροτική παραγωγή της χώρας.
Μνημόνιο και περιβαλλοντική λεηλασία
Βιώνουμε στην οικονομία και στο περιβάλλον την παταγώδη αποτυχία του μοντέλου παραγωγής και κατανάλωσης που τις τελευταίες δεκαετίες αποθέωσε το υπερκέρδος και την «ανάπτυξη» με μίζες, τσιμέντο, λιγνίτη, αυθαίρετες οικοδομές κ.ο.κ. Η ασφυκτική οικονομική επιτήρηση που έχει εισέλθει η χώρα μέσω του Μνημονίου έχει θύμα και το περιβάλλον, στο οποίο ασκούνται ασφυκτικές πιέσεις.
Η «αξιοποίηση» φυσικών πόρων, η απελευθέρωση στην αγορά ενέργειας και νερού (χωρίς να υπάρχουν περιβαλλοντικοί όροι και συνεχίζοντας το καταστροφικό μοντέλο λειτουργίας της σημερινής κρατικά ελεγχόμενης ΔΕΗ), η εκποίηση της δημόσιας περιουσίας για την εγκατάσταση «φτηνού» - μαζικού τουρισμού, γκολφ και εμπορικών κέντρων, η παραχώρηση της υπαίθρου για βιομηχανικές και εξορυκτικές δραστηριότητες με διαδικασίες fast track ίσως αποφέρουν πρόσκαιρα μερικά δισ. ευρώ, αλλά θα διευρύνουν το «περιβαλλοντικό χρέος».
Το «περιβαλλοντικό χρέος» αυξάνεται και θα κληροδοτηθεί στις επόμενες γενιές, που δεν θα μπορούν να το αντιμετωπίσουν με δάνεια, επιμηκύνσεις, κουρέματα, και τιθάσευμα των spread. Αν συνεχίσει να ασκείται αυτή η πολιτική, θα φτάσουμε πολύ σύντομα σε «περιβαλλοντική χρεωκοπία» και «περιβαλλοντικό κραχ». Σήμερα η κυβέρνηση -με τη συναίνεση και της Ν.Δ.- «κλείνει το μάτι» σε μικρά και μεγάλα οικονομικά συμφέροντα που θα εντείνουν την αυθαιρεσία σε βάρος του περιβάλλοντος και θα υπονομεύσουν την ποιότητα ζωής των ασθενέστερων κοινωνικών τάξεων.
Τα περίφημα «ο ρυπαίνων πληρώνει» και «ο ρυπαίνων αποκαθιστά» που είναι οι βασικές αρχές της περιβαλλοντικής προστασίας και οι προϋποθέσεις της αειφόρου ανάπτυξης, έχουν προ πολλού ξεχαστεί
Η παγκόσμια διάσταση της κρίσης για το περιβάλλον
H ανθρωπότητα με κομμένη την ανάσα παρακολούθησε την προσπάθεια των Ιαπώνων να σταματήσουν την τήξη των πυρηνικών αντιδραστήρων. Αποδείχτηκε ότι, σε μια χώρα που προβάλλεται ως πρότυπο εγκατάστασης πυρηνικών μονάδων, η πυρηνική καταστροφή είναι υπαρκτή. 25 χρόνια μετά το Τσέρνομπιλ είδαμε την ιστορία να επαναλαμβάνεται.
Τα προ μηνός ακραία καιρικά φαινόμενα στις ΗΠΑ με τις εκατοντάδες των νεκρών αποτελούν άλλη μία σαφή ένδειξη ότι ακόμα και οι πιο ισχυρές και καλά οργανωμένες οικονομίες στον κόσμο έχουν πολύ μικρό μέγεθος μπροστά στα φυσικά φαινόμενα που σχετίζονται και εντείνονται από την κλιματική αλλαγή.
Η αποτυχία της διάσκεψης στην Κοπεγχάγη και στο Κανκούν για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής δεν αφήνουν περιθώρια εφησυχασμού. Πρέπει να προσδιορίσουμε εκ νέου το πλαίσιο αρχών, αξιών και πρακτικών που διέπουν τις σχέσεις ανθρώπου - περιβάλλοντος. Η συλλογική αφύπνιση των πολιτών, οι πολύμορφες κινητοποιήσεις των λαών, τα οικολογικά κοινωνικά κινήματα δείχνουν και προς τέτοιους δρόμους -εξαιρετικά ελπιδοφόρους για το μέλλον!
ΥΓ.: Προσπαθώντας να συντάξω αυτό το κείμενο, και κάνοντας μια σύντομη αναδρομή στα περιβαλλοντικά εγκλήματα της τελευταίας 20ετίας που έχουν συμβεί στην Ελλάδα και διεθνώς, πολλές φορές έφερα στη μνήμη μου τον Μιχάλη Παπαγιαννάκη, που προ διετίας έφυγε από κοντά μας. Του χρωστάμε πολλά, είναι εξαιρετικά επίκαιρος και στα ζητήματα της Ευρώπης και του περιβάλλοντος και οφείλουμε να στοχαστούμε ξανά πάνω στο έργο του.
___________
*Ο Κ. Ζαχαριάδης είναι βιολόγος με μεταπτυχιακό σε θέματα περιβάλλοντος και δημόσιας υγείας
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου